Zmierzch Bogów
Wracać wciąż do domu Le Guin
Encyklopedia :

XIII Stoleti

XIII Stoleti, Pavel Stepan, Petr Stepan, gothic rock, The Sisters Of MercyJako oficjalny debiut XIII Stoleti podaje się rok 1992 kiedy to nagrany został krążek zatytułowany "Amulet". Jednak bracia Petr i Pavel Stepán rozpoczęli swoją karierę muzyczną znacznie wcześniej, bo w punkowym zespole Hrdinové Nové Fronty. Petr - lider zespołu zajmował się komponowaniem muzyki, pisaniem tekstów oraz wykonywał partie wokalne i grał na gitarze. W początkowym składzie zespołu znaleźli się też Petr Palovèík na gitarze basowej i Bedøich Musil na drugiej gitarze.
Petr oprócz śpiewania udzielał się szeroko artystycznie - między innymi, w 1998 roku wydał książkę "Kniha Nosferatu (Vampírská Bible)", w której pisze o okultyzmie, wpływie księżyca, czarnej magii, cmentarzyskach wampirów, Draculi, Beli Lugosim... Lider XIII Stoleti zajmuje się również tworzeniem muzyki dla przestawień teatralnych ("Legenda o Krysarovi", "Henryk V") oraz udziela się jako aktor (aktorką jest również jego dziewczyna). Jego brat - Pavel w XIII Stoleti zajął się grą na perkusji. W 1988 roku jeszcze jako HNF nagrali płytę "Nova Drakulomania" która była muzyką z pogranicza nowej fali i gotyku a w roku 1991 nagrano pierwsze demo "Vampir Songs for Agnes" ostatnio zremasterowana jako "Vampire Songs - Tajemství Gothických Archivù") oraz live demo "Demoniac". Wszystkie pozycje wydano oficjalnie dopiero w 1995 roku i to tylko na kasetach, w ograniczonym nakładzie. Na płycie pojawił się też gościnny saksofon w wykonaniu Petra Komareka.

Pierwszy album zespołu nie był najwyższych lotów i przeszedł raczej bez echa, choć grupę szybko określono "czeskimi The Sisters Of Mercy". Na debiutanckim krążku zespołu zatytułowanym "Amulet" dominuje gitara a w stylu grania słychać wyraźne wpływy tej grupy. Tematyka płyty to typowo gotyckie mroczne klimaty: zamki, komnaty ("Oheò V Kruhu", "Transilvania"), wilkołaki, czarownice, duchy i demony ("Hororový Sen", "Kní¾e Temnoty"). Na płycie da się odczuć, że nagrania nie jest najwyższej jakości, a albumowi daleko jeszcze do poziomu "Gotiki". Płyta wydaje się dość monotonna i żaden z utworów raczej nie pojawia się na imprezach. Wyróżnić tu można trochę "Rùze A Kríz" oraz "Justinę", która pojawiała się potem na składankach. Po wydaniu płyty ukazały się dwa albumy live: "Black Ritual" oraz "Live In Petynka".

W 1994 roku zespół nagrał płytę zatytułowaną "Gotika" i rzeczywiście jak nazwa wskazuje była bardziej gotycka. Nastąpiła zmiana składu a basistę i klawiszowca zastąpili Michal Kourek i Jiøí ©indelka. "Gotika" to chyba najbardziej płodna płyta w dyskografii XIII Stoleti. Utwory są długie, gęste i melodyjne. Praktycznie wszystkie kawałki wpadają w ucho od pierwszego przesłuchania. "Mystery Ana", "Markýza Z Obrazu", "Ten Starý Dùm Se Rozpadá" należą do tych, które wyznaczyły styl zespołu. Fanom ostrego grania płyta może wydawać się zbyt spokojna i przydługawa zwłaszcza w przesadzonej z melodyjnością symfonicznej wersji znanego z płyty "Amulet" utworu "Justýna". Do bardziej żywych utworów można tu zaliczyć "Tango Salieri" i "Blood Is Life (Sabbating)". Na płycie tej zmienia się warstwa muzyczna - na pierwszy plan wychodzą instrumenty klawiszowe, pojawiają się rozbudowane, długie utwory, w tekstach dostrzegamy już wyraźniej inspiracje literackie ("Lady Makbet", "Mistr A Markétka"). Na płycie zaśpiewała gościnnie wokalistka operowa Karolina Husáková. Niedługo potem ukazały się dwa minialbumy "Mistr a Markétka" oraz "Tanèící Belial".

W 1995 roku ukazuje się kolejna płyta zatytułowana "Nosferatu", dzięki której świat przypomniał  obie poprzednie płyty, a raczej odkrył na nowo, że w środku Europy jest zespół, który ma coś do zaoferowania w rocku gotyckim. "Nosferatu" jest powiewem świeżości w gatunku. Czesi połączyli muzyczną prostotę, rockową motorykę oraz bombastyczny, mroczny klimat w jedną spójną całość. Mamy tutaj całkiem sporą różnorodność utworów od hitowego "Nosferatu Is Dead", aż po majestatyczny "Kvety Zla". Oprócz wspomnianych utworów na uwagę zasługują także "Evangelium", "Torquemado" oraz "Upir S Housiemi", które chyba najszybciej zapadają w pamięć. XIII Stoleti udowodniło, że prostymi środkami można osiągnąć zamierzony efekt. "Nosferatu" jest proste, klarowne, chwytliwe, a zarazem mroczne i potężne. Teksty Petra niejako zapowiadają wydaną później "Knihe Nosferatu"  mówią o czarnej magii, upadłych aniołach i tajemniczych rytuałach, a kończące płytę "Kvìty Zla" nawiązują do słynnych "Fleurs du Mal" Baudelaire'a. Kilka utworów wiąże się z postaciami historycznymi, takimi jak Nicolo Paganini ("Upír S Houslemi"), Elżbieta Batory ("Nevesta Temnot") czy Tomas de Torquemada. Z kolei "Legenda O Krysami" przypomina nam, że Petr Stepán jest także aktorem i współtwórcą spektakli teatralnych - piosenka pochodzi z przedstawienia, w którym występował. Zamykające album "Kvety Zla" zawdzięczają Baudelaire'owi nie tylko tytuł, ale też specyficzny, dekadencki klimat. Część utworów z "Nosferatu" ukazała się także na demie "Legenda O Krysaøi".

W 1996 roku pojawiła się płyta zatytułowana "Werewolf" często uznawana za najlepszą płytę zespołu. Z jednej strony album jest kontynuacją tego, co zespół stworzył na poprzedniej płycie, ale z drugiej, okazał się to być krok, który postawił, "Werewolf" blisko ideału gothic rocka. Niby wiele się nie zmieniło - w dalszym ciągu mamy do czynienia z nieskomplikowanymi utworami opartymi na majestatycznych motywach klawiszowych i prostych rockowych riffach. Pierwszy, zasadniczy utwór "Transylvanian Werewolf" nie pozostawia jednak wątpliwości, że będzie to płyta w swoim gatunku wybitna. I choć jest to najlepszy utwór nagrany przez ten zespół w ich karierze, to kolejne kawałki niewiele ustępują mu poziomem. Od reszty odstaje jedynie nieco krótszy i bardziej prostolinijny "Psycho", choć i tak prezentuje dość dobry poziom. Na "Werewolf’" XIII Stoleti zdefiniowało swój styl, doprowadzając swoją muzykę do perfekcji. W zasadzie, gdyby się zastanowić, nie ciężko sobie wyobrazić jakby mogła brzmieć jeszcze bardziej zaawansowana kontynuacja tego albumu. "Werewolf" bowiem to siedem (nie licząc intra) wyrazistych, potężnie brzmiących i chwytliwych kawałków, do których wraca się z przyjemnością. Na płycie wystąpiła też cała gama gościnnych wykonawców dodając bogate instrumentarium takie jak skrzypce, flet czy wiolonczelę. Ponownie wystąpiła też Karolina Husáková. Do "Werewolf"  nagrany został między innymi teledysk "Transylvanian Werewolf", który obecnie krąży po sieci a ówcześnie wydany został na VHS "Gothic Necronomicon" i "Vampires Night".  W tym to też okresie powstało pierwsze wydanie "Kniha Nosferatu". Zespół wydał też dwa limitowane wydawnictwa "Evangelium" oraz "Mozart Is Dead".

W 1998 roku ukazuje się płyta "Ztraceni v Karpatech". Kto się spodziewał majestatycznego grania jak na poprzednich płytach, mógł się odrobinę rozczarować. Już otwierający płytę "Vampires" nie pozostawia złudzeń, że kwartet uprościł nieco swoją muzykę. Prosty, szalenie energiczny riff, przebojowa melodia - do tej pory pojawiało się to sporadycznie w twórczości tej czeskiej formacji. Mroczne dźwięki, patetyczne wstawki ustąpiły tu miejsca rockowej, czasem wręcz punkowej prostocie. "Vici Zena" to kolejny nieskomplikowany kawałek oparty na prostym, pseudobarokowym motywie klawiszowym. Jest to utwór wolny, po raz wtóry udowadniający, że mamy do czynienia z nieco lżejszym graniem. Podobną tendencję utrzymuje "Vitr Z Karpat", który jest chyba jeszcze spokojniejszy od poprzedniego kawałka. Pewien dylemat pojawia się przy utworze, "Candyman", który jest niemalże punkowy, praktycznie pozbawiony klimatu. Nie żeby gdzieś odgórnie było napisane, że XIII Stoleti musi ograniczać się do jednego gatunku, ale ten utwór kompletnie nie pasuje do tej płyty i mocno kontrastuje z całością. "Dom Kde Tanci Mrtvi" oczarowuje natomiast swoistym, narkotycznym klimatem - z pozoru ospały kawałek poraża wręcz swoim rytmem. "Testament" i "Elizabeth" - kolejny utwór opowiadający o krwawej hrabinie Erzsébet Báthory. Płyta zawierała między innymi cover Bauhausu "Bela Lugosi Is Dead".

Latem 1999 roku Trzynastka po raz pierwszy zagrała w Polsce, na VI edycji festiwalu Castle Party w Bolkowie i mniej więcej od tego czasu grupa polskich fanów zespołu zaczęła wyraźnie rosnąć.

"Metropolis" z 2000 roku wyróżnia przede wszystkim bogatsze wykorzystanie klawiszy ("Hvìzdy Chtìjí Patøit Tobì", "Stonehenge"). Intro przenosi nas w przeszłość do krainy średniowiecza. Bardzo łatwo po nim zapada w ucho marszowy "Fatherland". Na płycie znaleźć można zarówno typowe dla XIII Stoleti gotyckie i melodyjne granie (chociażby "Fatherland" czy zaśpiewany po angielsku "London After Midnight") oraz kilka eksperymentów. Z pewnością inaczej brzmią "Stonehenge" będący prostym, rytmicznym utworem, z duża ilością klawiszy oraz opowiadający o mrocznej trzynastej komnacie - "Svátek Hladovych". Po raz pierwszy też w historii XIII Stoleti na płycie ukazał się cover "Bela Lugosi Is Dead (I Am Dracula)" grupy Bauhaus. Utwór był grany wcześniej na koncertach. Publiczność odbierała go tak dobrze, że postanowiono umieścić go na płycie. London After Midnight to przebój. A raczej stałby się nim, gdyby zespół był w tym czasie bardziej popularny. "Absinth" w którym Petr składa hołd swoim ulubionym twórcom już słuchacza upaja. Płyta jest z pewnością dużo bardziej dojrzała od poprzednich, bogatsza aranżacyjnie, jednak nadal stanowi kontynuację dotychczasowych dokonań XIII Stulecia, charakteryzujących się mroczną atmosferą i zamiłowaniem do tradycji w rocku gotyckim. Wśród bohaterów pojawiają się Bosch, de Sade, Nietzsche i Schopenhauer, romantyczni poeci Byron i Shelley, a także postacie znane z wcześniejszych utworów (Paganini, Torquemada) . Jesienią tego roku grupa zagrała po raz trzeci w naszym kraju na warszawskim Vampira Festiwal a w tym samym roku ukazały się kolejne minialbumy "Bela" oraz "Land Of Bizarre" oraz VHS "Archive".

W 2001 roku ukazał się "Karneval (Best Of Gothic Decade 1991-2001)" będący kompilacją dotychczasowej twórczości zespołu oraz nowy tytułowy utwór dotąd dostępny jedynie na demie "Evangelium". Na przełomie 2001 i 2002 roku zespół zawiesił działalność koncertową. W tym samym czasie  wydano specjalne edycje "Werewolf" i "Nosferatu" oraz koncertowe video "After Midnight". W 2003 roku ukazało się też drugie wydanie książki "Kniha Nosferatu".

W 2004 roku zespół powrócił ponownie w niezmienionym składzie z unowocześnionym zgodnie ze światowymi trendami image oraz nową płytą "Vendetta". Materiał okazał się zupełnie odległy od tego co zespół zaprezentował dotychczas. Nastąpiło kompletne odejście od gotyku i zastąpiło je całkowicie rockowe granie oraz co nowe wykonywanie wokali po angielsku. Płyta powstawała na raty przez dwa lata a głównym motywem do jej stworzenia było podpisanie pod koniec 2003 roku przez zespół kontraktu z EMI. W tym samym czasie Petr otrzymał propozycje stworzenia muzyki do filmu "Chokinkg", jednak wydłużenie czasu realizacji płyty uniemożliwiło zrealizowanie tego zamierzania. Wydłużenie było spowodowane też częściowo kontrowersyjna okładka płyty, przy której uparł sie Patr, a która próbowało bojkotować wydawnictwo. Płyta opowiada o buncie młodzieży i pojawiają się na niej bardziej współczesne nawiązania ("Resident Evil", "Andy Warhol") niż w dotychczasowym dorobku.

W roku 2005 ukazała się reedycja “Vampire Songs” ("Tajemství Gothických Archivù") z 1991 roku oraz radiowy singiel "Iglau". Rok poźniej pojawił się album typu "best of" zatytułowany "Gold" Także w 2006 roku zespół wydał swoje pierwsze limitowane DVD "Gothic After Midnight And Videoclips" po czym słuch o XIII Stoleti zaginął.

W 2008 roku po czterech latach przerwy w koncertowaniu zespół powrócił na scenę. Trzon grupy pozostał bez zmian i stanowią go Petr i Pevel Stepan. Pojawili się jednak nowi członkowie: Jana Havlová na instrumentach klawiszowych i Mirek "Palda" Paleèek na gitarze basowej. 19 kwietnia zespół dał swój pierwszy po przerwie koncert w ramach imprezy Nosferatu Night w klubie Matrix w Pradze, na której to zagrał między innymi polski Deathcamp Project. Liczba miejsc limitowana była do 666 osób. Tego samego roku w maju zespół wystąpił w klubie Firlej we Wrocławiu a miesiąc później dał koncert w Zabrzu. Latem zespół wystąpił na festiwalu Castle Party 2008.

30 kwietnia 2009 ukazał się kolejny album pełnometrażowy - "Dogma". Płyta jest muzycznym i słownym manifestem twórcy i lidera grupy - Petra Stepana. Od strony muzycznej stanowi powrót do najlepszej tradycji zespołu, która oparta została na zdecydowanym gitarowym graniu. W tekstach Petr zgłębia tajniki okultyzmu i czarnej magii.

Skład:

Petr Stepan - wokal
Jana Havlová - instrumenty klawiszowe
Mirek "Palda" Paleèek - gitara basowa, boczny wokal
Pavel Stepan - perkusja

Byli członkowie zespołu:

Olie Ry¹avá - instryumenty klawiszowe
Bedøich Musil - gitara elektryczna
Martin Soukup - gitara basowa
Jiøí ©indelka - gitara basowa
Marcel Novák - gitara basowa
Michal Kourek - gitara basowa
Petr Palovèík - gitara basowa

Goście:

Karolina Husáková - wokal operowy
Lenka Schreiberová - wokal
Miroslav Matìjka - flet
Radek Køí¾anovský - skrzypce
Martin Válek - skrzypce
Vladimír Kroupa - skrzypce
Pavel Verner - wiolonczela
Tomá¹ Vráb - instrumenty klawiszowe

Dyskografia:

01. Vampir Songs For Agnes (1991/1995)
02. Amulet (1992)
03. Mistr A Markétka (1994)
04. Gotika (1994)
05. Nosferatu (1995)
06. Werewolf (1996)
07. Mozart Is Dead (1998)
08. Ztraceni V Karpatech (1998)
09. Metropolis (2000)
10. Karneval (Live) (2001)
11. Vendetta (2004)
12. Vampire Songs: Tajemství Gothických Archivù (2005)
13. Dogma (2009)

Oficjalna strona internetowa: www.xiiistoleti.com
MySpace: www.myspace.com/xiiistolet (strona fanów)
Komentarz
Średnia ocena: 0
Oceny: 0
starstarstarstarstar

Podobne artykuły